Γνωρίζουμε τελικά τη φορμαλδεΰδη;

του Καθηγητή Δρ. Γεωργίου Μαντάνη

Τμήμα Σχεδιασμού & Τεχνολογίας Ξύλου & Επίπλου

Παράρτημα Καρδίτσας - ΤΕΙ Λάρισας

e-mail: mantanis@teilar.gr

Το πρώτο μέρος της έρευνας για τη φορμαλδεΰδη έχει ολοκληρωθεί από το Εργαστήριο Τεχνολογίας Ξύλου του Τμήματος Σχεδιασμού και Τεχνολογίας Ξύλου και Επίπλου και τα αποτελέσματα αυτής είναι ποικίλα. Τα πρώτα αποτελέσματα ήδη παρουσιάζονται σε ιστοσελίδα του Τμήματος (http://users.teilar.gr/~mantanis/Formaldehyde.htm) και δείχνουν πολύ υψηλές συγκεντρώσεις φορμαλδεΰδης σε νεόδμητα διαμερίσματα, ειδικά τους πρώτους μήνες. Το φαινόμενο αυτό στη συνέχεια «εξασθενεί» και μειώνεται αρκεί να υπάρχει συχνός και επιμελημένος εξαερισμός.

Επιπρόσθετα, πολίτες της περιοχής της Καρδίτσας και των Τρικάλων, στο εισαγωγικό μέρος της έρευνας, ρωτήθηκαν αν γνωρίζουν ή έχουν ακούσει ποτέ (από εφημερίδα, τηλεόραση, ραδιόφωνο) για το τι είναι η φορμαλδεΰδη. Το 65%, δηλ. 2 στους 3 πολίτες δεν γνώριζε αυτή την ουσία. Επίσης, στη ερώτηση εάν γνωρίζουν ποια προϊόντα, που υπάρχουν μέσα στο σπίτι τους, εκπέμπουν φορμαλδεΰδη, όπως ήταν αναμενόμενο το 70% είχε άγνοια. Μία άλλη ερώτηση που ετέθη στο καταναλωτικό κοινό ήταν σχετική με το κριτήριο επιλογής των επίπλων για το καινούργιο σπίτι τους. Το 40% απάντησε ότι έδωσε βάση κυρίως στην εμφάνιση, το 35% είχε ως γνώμονα την ποιότητα των επίπλων και το υπόλοιπο 25% του κοινού επέλεξε με κριτήριο τη τιμή (κόστος). Όταν ετέθη στους πολίτες η ερώτηση: «πόσο συχνά κάνετε εξαερισμό στο σπίτι-διαμέρισμά σας», φάνηκε ότι η συντριπτική πλειοψηφία των πολιτών (περίπου 80%) κάνει εξαερισμό σε καθημερινή βάση. Το 12% του πληθυσμού απάντησε ότι κάνει εξαερισμό 2 έως 3 φορές τη βδομάδα και το υπόλοιπο 8% ότι δεν κάνει εξαερισμό στο σπίτι του συχνά, δηλ. μόνο 2-3 φορές το μήνα. Το προαναφερθέν ήταν το πιο θετικό στοιχείο αυτής της έρευνας. Είναι γεγονός λοιπόν ότι με αυτό τον τρόπο βοηθάμε ώστε το περιβάλλον των κατοικιών μας να είναι καθαρότερο και στις περισσότερες των περιπτώσεων απαλλαγμένο από επικίνδυνους ρύπους. Τα αποτελέσματα αυτά ελήφθησαν με τηλεφωνικές συνεντεύξεις που έγιναν με τυχαίο τρόπο.

Τα υλικά που συνήθως συναντήσαμε στα 30 νεόδμητα διαμερίσματα στα οποία πραγματοποιήθηκε η έρευνα ήταν ποικίλα. Κυριαρχούσαν όμως η επενδεδυμένη μοριοπλάκα (κν. νοβοπάν) και η επενδεδυμένη ινοπλάκα (κν. MDF) κυρίως σε κουζίνες, ντουλάπες και έπιπλα. Επίσης τα διαμερίσματα ήταν φρεσκοβαμμένα και σε μερικά από αυτά είχαν τοποθετηθεί πρόσφατα μονωτικά υλικά, τάπητες και κουρτίνες. Μελετώντας τις μετρήσεις διαπιστώνουμε ότι αφενός ορισμένα από τα προϊόντα ξύλου που χρησιμοποιήθηκαν ενδεχομένως να μην είναι της κλάσης Ε1, που αφορά στην έκλυση της φορμαλδεΰδης, και αφετέρου ότι κύριος παράγοντας για την αύξηση της φορμαλδεΰδης στον εσωτερικό χώρο των κατοικιών είναι η θερμοκρασία. Η εκπομπή της σε υψηλές θερμοκρασίες έφτανε τα υψηλότερα επίπεδα, αντιθέτως, κατά τους χειμερινούς μήνες τα επίπεδα αυτά είχαν δραματική μείωση. Ανησυχητικό και άξιο προβληματισμού ήταν το γεγονός ότι σε σημαντικό αριθμό κατοικιών υπήρξε συχνό κάπνισμα εντός των διαμερισμάτων με αποτέλεσμα την επιβάρυνση του περιβάλλοντος.

Αρκετές μετρήσεις στην έρευνα αυτή ξεπέρασαν τα όρια, παίρνοντας ενδείξεις πολύ μεγαλύτερες ακόμη και από τα 10 μέρη ανά εκατομμύριο (ppm). Το γεγονός αυτό αποδεικνύει αφενός μεν την άγνοια των κατασκευαστών για νέα υλικά ή προϊόντα κλάσης Ε1 και συνάμα την αδιαφορία της Πολιτείας να επιβάλλει αυστηρά όρια τόσο στις κατοικίες όσο και στους εργασιακούς χώρους (σημ.: σχετική εισήγηση του Τμήματος Σχεδιασμού και Τεχνολογίας Ξύλου και Επίπλου έχει γίνει εδώ και 6 μήνες προς τη Γενική Γραμματεία Καταναλωτή του Υπουργείου Ανάπτυξης και αναμένεται η έκδοση νομοθετικής ρύθμισης), αφετέρου δε των καταναλωτών πάνω σε αυτό το κρίσιμο για την υγεία τους ζήτημα.

Το σύγχρονο αυτό φαινόμενο, το φαινόμενο του «παθογόνου κτιρίου», αν και είναι άκρως ανησυχητικό, δεν πρέπει να πανικοβάλλει τους πολίτες, διότι υπάρχουν τρόποι μείωσης των ρύπων εσωτερικού χώρου. Έχουμε όλοι μας ως υπεύθυνοι καταναλωτές το μερίδιο ευθύνης μας. Μήπως αναζητούμε φτηνά προϊόντα; Μήπως για έπιπλα θα πρέπει να αναζητούμε ορισμένης ποιοτικής στάθμης προϊόντα που να είναι κλάσης Ε1 και να φέρουν την αντίστοιχη πιστοποίηση. Όλα τα ελληνικά προϊόντα μοριοπλακών και ινοπλακών είναι κλάσης Ε1, ελεγμένα και πιστοποιημένα. Πρέπει να επισημανθεί ότι τα τελευταία 10 χρόνια οι ελληνικές βιομηχανίες ξύλου έχουν καταβάλλει σημαντικές προσπάθειες - με ανάλογες οικονομικές και τεχνολογικές επενδύσεις - που είχαν ως αποτέλεσμα την παραγωγή πιστοποιημένων προϊόντων ξυλείας. Ας εμπιστευόμαστε λοιπόν τα ελληνικά προϊόντα!

Σαν καταναλωτές μπορούμε να βοηθήσουμε ώστε να έχουμε όλοι μας ένα πιο υγιεινό περιβάλλον στο σπίτι μας ακολουθώντας: (α) το συχνό αερισμό στις κατοικίες μας, ειδικά κατά τους καλοκαιρινούς μήνες που επικρατούν υψηλές θερμοκρασίες και (β) ας αποφεύγουμε το κάπνισμα στους εσωτερικούς χώρους. Τονίζεται ότι η εισαγωγή καθαρού αέρα για λίγα μόνο λεπτά, με τον πιο απλό και ανέξοδο τρόπο, τον οποίο όλοι μπορούμε καθημερινά να εφαρμόσουμε, είναι ικανή να μειώσει δραματικά το ποσοστό της φορμαλδεΰδης στις κατοικίες μας!

Ευχαριστίες

Η παρούσα έρευνα έγινε υπό την εποπτεία των καθηγητών του Τμήματος Δρ. Γεωργίου Μαντάνη και Δρ. Γεωργίου Νταλού. Θερμά συγχαρητήρια απευθύνονται στις τελειόφοιτες σπουδάστριες του Τμήματος κ.κ. Χαρίκλεια Γονιτσιώτη και Ελένη Βουλή για τη συνέπεια και υπευθυνότητα που επέδειξαν κατά την εκπόνηση της εν λόγω εργασίας.